Пошук

Епіскап Барысаўскі і Мар'інагорскі Веніямін прыняў удзел у рабоце круглага стала «Асаблівасці арганізацыі манаскага жыцця ў гарадскіх манастырах»

09 жніўня 2017 Монашеский форум с участием представителей ряда Поместных Православных Церквей прошел в Санкт-Петербурге. Перед началом круглого стола владыка Вениамин возглавил Литургию в Воскресенском Новодевичьем монастыре.

8 жніўня 2017 года ў Васкрасенскім Новадзевічым жаночым манастыры горада Санкт-Пецярбурга (Расія) завяршыўся першы дзень работы круглага стала «Асаблівасці арганізацыі манаскага жыцця ў гарадскіх манастырах».

Бажэственную літургію ў Казанскім храме манастыра ў гэты дзень узначаліў епіскап Барысаўскі і Мар'інагорскі Веніямін.

Яго Праасвяшчэнству саслужылі: епіскап Бузулукскі і Марочынскі Аляксій, епіскап Юр'еўскі Арсеній, вікарый Наўгародскай епархіі, духавенства манастыра.

За богаслужэннем маліліся: мітрапаліт Святагорскі Арсеній, намеснік Святагорскай Успенскай лаўры, вікарый Данецкай епархіі Украінскай Праваслаўнай Царквы; ігумення Васкрасенскага Навадзевічага манастыра Сафія (Сіліна) з сёстрамі, сакратар Камісіі Міжсаборнай прысутнасці Рускай Праваслаўнай Царквы па арганізацыі жыцця манастыроў і манаства; ігумення стаўрапігіяльнага жаночага манастыра Нараджэння Багародзіцы горада Масквы Віктарына (Пермінава), член Калегіі Сінадальнага аддзела Рускай Праваслаўнай Царквы па манастырам і манаству; ігумены і ігуменні манастыроў Рускай Праваслаўнай Царквы і Памесных Праваслаўных Цэркваў — удзельнікі круглага стала.

Перад пачаткам работы сходу з уступным словам да ўдзельнікаў звярнуўся мітрапаліт Святагорскі Арсеній. У сваёй прамове Яго Высокапраасвяшчэнства нагадаў ігуменам і ігуменням, што падобныя мерапрыемствы маюць на мэце абмен вопытам і жывыя зносіны кіраўнікоў манастыроў адзін з адным.

У першай частцы сходу ўдзельнікаў круглага стала былі прадстаўлены даклады секцыі «Горад і манастыр».

Даследаванне доктара багаслоўя іераманаха Кірыла (Зінкоўскага) «Гістарычнае развіццё гарадскіх манастыроў і асаблівасці ўкладу іх жыцця» наглядна праілюстравала сцверджанне дакладчыка, што гарадскія манастыры на працягу ўсёй гісторыі манаства былі больш шматлікімі, чым гэта звычайна прынята лічыць. Дакладчык таксама нагадаў прысутным, што сам тэрмін «манах» паказвае не столькі на адмову ад зносін з людзьмі, колькі на адмову ад сямейнага ладу жыцця дзеля здабыцця цэльнасці ўласнай прыроды, бо ёсць ... скапцы, якія зрабілі самі сябе скапцамі дзеля Царства Нябеснага (Мф. 19: 12). Аднак аддаленне ад гарадоў, на думку аўтара, не заўсёды можа служыць прыкладам сузірання, так як блукаць думкамі можна і седзячы дома. У розныя гістарычныя перыяды гарадскія манастыры былі больш адкрытыя для асветніцкай і місіянерскай дзейнасці, чым манастыры, аддаленыя ад шматлюдных паселішчаў, і менавіта гарадскія манастыры далі Царкве ігуменаў, чыіх працай ствараліся манастырскія статуты. А абіцелі, якія знаходзяцца ўдалечыні ад гарадоў, нярэдка перажывалі тыя ж цяжкасці, з якімі сутыкаліся манастыры, якія знаходзіліся ў мегаполісах.

У цяперашні час у сілу імклівага развіцця транспартнай інфраструктуры і інфармацыйных тэхналогій грань паміж гарадскімі і сельскімі манастырамі сціраецца. Але, як раней, так і цяпер, натхніць чалавека, які імкнецца да манаства, можа жывы вопыт духоўнага жыцця ігумена і браціі.

Архімандрыт Максім (Кірыціс), ігумен манастыра святога Дыянісія Алімпійскага Эладскай Праваслаўнай Царквы, у сваім дакладзе «Асноўныя цяжкасці жыцця гарадскіх манастыроў і шляхі іх пераадолення» таксама нагадаў, што гарадскія манастыры нярэдка паказвалі навакольным прыклады высокага манаскага жыцця. Вядома, манастыры першапачаткова пайшлі ў пустыню па прычыне секулярызацыі Царквы, якое адбылося пасля спынення ганенняў на хрысціян. Манахі сышлі ў пустыню, каб захаваць аскетычную духоўнасць і такім чынам дапамагчы Царкве. А значыць, і гарадское манаства для сапраўднай апостальскай традыцыі павінна мець крыніцай натхнення адасобленае манаства. Аднак сёння ўсе манастыры ў той ці іншай ступені сталі гарадскімі з-за развіцця інфармацыйных тэхналогій. Задачай жа манаха як тады, так і цяпер з'яўляецца не сыход ад свету, але «выгнанне свету з сябе». Сучасныя манастыры не могуць пазбегнуць прысутнасці паломнікаў, але манахі не павінны забываць аб небяспецы абміршчэння абіцелі, бо, каб служыць Хрысту, трэба вызваліцца ад улады свету. На думку дакладчыка, манастыры могуць і павінны быць пераўтваральнай сілай для гарадоў. Але для гэтага манахі павінны мець магчымасць засяроджвацца на галоўным сэнсе манаскага жыцця — навучыцца выконваць волю Божую. Манах, паводле слова прападобнага Сілуана Афонскага, з'яўляецца прасіцелем за ўвесь свет. Дзякуючы манахам малітва на зямлі ніколі не спыняецца. І гэта прыносіць карысць ўсяму свету, які падтрымліваецца малітвай.

Гарадское манаства, лічыць архімандрыт Максім, не адпрэчваецца, не прыніжаецца і не мае перад сабой структурных праблем, здольных прывесці да яго адмены. Сапраўдныя пераўтварэнні павінны быць накіраваныя на ліквідацыю цяжкасцяў, якія часам узнікаюць, у асноўным, з-за слабасці сучасных манахаў.

У дакладзе «Практычныя аспекты захавання манаскіх зарокаў у гарадскім манастыры» ігумення Марыя (Сідарапулу), якая ўзначальвае жаночы манастыр у імя прападобнамучаніцы вялікай княгіні Лізаветы ў Бухендорфу (Берлінская і Германская епархія Рускай Праваслаўнай Царквы Заграніцай) засяродзіла ўвагу слухачоў на тым, што манастыр як месца малітвы першапачаткова звязаны з паняццем «ўнутранай цішыні». Знешняя цішыня патрабуецца толькі для дасягнення ўнутранай цішыні, і манастырская агароджа заклікана абараніць ўнутранае жыццё манастыра не толькі фізічна, але і духоўна. Манастырскі статут павінен пакідаць манаху час для кялейнага правіла і духоўнага чытання. Манастыр як месца малітвы і цішыні, знаходзячыся ў шумным горадзе, вымушаны жыць у неспрыяльных для малітвы ўмовах, калі ў ім не падзелены даступныя і недаступныя для наведвальнікаў тэрыторыі. Далей ігумення Марыя падзялілася практычным вопытам духоўнай абароны сясцёр свайго манастыра ад спакус зносін са светам.

Епіскап Барысаўскі і Мар'інагорскі Веніямін у сваім выступленні на тэму «Пасярод свету і ўдалечыні ад яго: адносіны манахаў з вонкавым светам у гарадскім манастыры (захаванне ў абіцелі духу адрачэння ад свету)» нагадаў удзельнікам круглага стала аб неабходнасці вучыцца берагчы благадаць, атрыманую праз малітву і адзіноту: «Калі мы навучымся маліцца, то знойдзем выхад з усіх праблем». Акрамя стараннага спасціжэння Свяшчэннага Пісання, важным заняткам браціі з'яўляецца вывучэнне святаайцоўскіх твораў, якое дае манаху сапраўднае разуменне духоўнага служэння, пастаянна нагадвае аб адрачэнні ад свету. Грамадскім або місіянерскім служэннем па благаславенню свяшчэннаначалля мае сэнс займацца не ўсім, а толькі некаторым інакам і толькі ў той ступені, якая не перашкаджае выкананню іх асноўных абавязкаў. Пры гэтым ігумен закліканы сачыць за тым, каб браты не толькі выконвалі пэўную працу, але і тварылі малітву, і мелі пра сябе пакорлівую думку. Яго Праасвяшчэнства заклікаў ігуменаў быць уважлівымі, набіраючы на послух труднікаў, асабліва сачыць за тым, каб яны не нанеслі духоўнай шкоды браціі. Уладыка звярнуў асаблівую ўвагу на тое, што ў храме павінна быць вызначана месца для манахаў, асобнае ад міран, а таксама на тое, што для адасобленай малітвы добра ладзіць скіты, куды браты маглі б выдаляцца час ад часу. Ранішняе богаслужэнне карысна перанесці бліжэй да паўночы, калі вычэрпваецца паток паломнікаў.

Манах Дасіфей (Гарбачэўскі) з манастыра Раду-Водэ Румынскай Праваслаўнай Царквы ў сваім выступленні «Спалучэнне традыцый гасціннасці і адасобленага жыхарства ў гарадскім манастыры» асвятліў гістарычны аспект гасціннасці. Дакладчык распавёў аб тым, з якой мэтай манастыры ладзілі на сваёй тэрыторыі бальніцы, заезныя двары, прытулкі, асабліва спыніўшыся на неабходнасці разумнага спалучэння гасціннасці з манаскай духоўнай дзейнасцю. Айец Дасіфей таксама распавёў прысутным, як сёння практыкуюць гасціннасць ў манастырах Румыніі, і заклікаў не забываць аб тым, што хтосці з паломнікаў і гасцей манастыра можа ў будучыні стаць інакам або прыняць Святое Хрышчэнне, калі не быў ахрышчаны.

Другая частка работы круглага стала праходзіла ў фармаце секцыі «Духоўнае акармленне ў гарадскіх манастырах».

Насельнік манастыра Хрыста Уваскрэсшага горада Пірэя (Эладская Праваслаўная Царква) архімандрыт Мяфодзій у сваім выступленні «Спытайся ў айца твайго: асноўныя духоўныя цяжкасці манаскіх асоб гарадскіх манастыроў і значэнне кіраўніцтва ігумена ў іх вырашэнні для духоўнага ўзрастання браціі» адзначыў, што для Расіі асабліва важная тэма гарадскіх манастыроў. Дакладчык нагадаў, што ў гарадскія манастыры нярэдка звяртаюцца за духоўнай дапамогай стомленыя і змучаныя людзі, аднак, каб аказаць ім гэтую дапамогу, манастыр павінен заставацца манастыром і не ператварацца ў «ўстанову па прадастаўленню рэлігійных паслуг». Далей дакладчык нагадаў пра цяжкасці, з якімі сутыкаецца манастыр у горадзе, і, абапіраючыся на вопыт афонскіх святых, расказаў, як варта клапаціцца аб духоўным развіцці браціі.

Архімандрыт Варлаам (Гергель), намеснік Благавешчанскага мужчынскага манастыра ў Бортнічах (Кіеўская епархія Украінскай Праваслаўнай Царквы), у дакладзе «Пастырскае акармленне вернікаў у манастырах (споведзь, асабістыя гутаркі, трэбы, асаблівасці духаўніцтва манскіх асоб)» апісаў найбольш распаўсюджаныя памылкі, якія сустракаюцца ў духоўным кіраўніцтве прыхаджанамі, адзначыўшы, што акармленне прынясе вялікую карысць міранам, калі будзе падмацавана станоўчым прыкладам пастыра. Архімандрыт Варлаам падзяліўся з прысутнымі духоўным вопытам старой манаскай школы, да якой яму пашчасціла быць датычным, распавёў аб тым, чаму вернікі імкнуцца да духоўнага акармлення манахамі. «Якім ні было б далёкім у сваёй першапачатковай ідэі сапраўднае манаства ад сямейнага жыцця і свецкіх пытанняў, мы ўцягнуты на перадавую барацьбы за душы і дабрабыт нашых пасомых», — падсумаваў дакладчык.

Ігумення Васкрасенскага Навадзевічага жаночага манастыра ў Санкт-Пецярбургу Сафія (Сіліна) прысвяціла сваё выступленне асаблівасцям духоўнага акармлення міран у жаночых манастырах. Матушка звярнула асаблівую ўвагу прысутных на той факт, што абшчына манахаў выключае магчымасць існавання ўнутры сябе «прыхаджан», якія паводле Устава маюць непасрэдную сувязь са сваім прыходам, але не з манастыром. У сувязі з гэтым мадэль узаемаадносін «прыход — прыхаджанін» у жаночых і мужчынскіх манастырах павінна быць выключаная.

У ходзе работы круглага стала ўдзельнікі мелі магчымасць задаць пытанні дакладчыкам і абмяняцца думкамі па шэрагу актуальных пытанняў манастырскага жыцця.

9 жніўня 2017 года манаскі форум працягнуў работу.

Манастырскі веснік / Church.by