Хрысціянскі адказ на выклікі пандэміі абмеркавалі на анлайн-канферэнцыі
13 лютага 202112 лютага 2021 года ў анлайн-рэжыме адбылася канферэнцыя «Царква і пандэмія», прымеркаваная да пятай гадавіны сустрэчы ў Гаване Папы Францыска і Свяцейшага Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі Кірыла.
З боку Рускай Праваслаўнай Царквы ў канферэнцыі прынялі ўдзел старшыня Аддзела знешніх царкоўных сувязяў Маскоўскага Патрыярхату мітрапаліт Валакаламскі Іларыён, намеснік старшыні АЗЦС архімандрыт Філарэт (Булекаў), намеснік старшыні Сінадальнага аддзела па царкоўнай дабрачыннасці і сацыяльнаму служэнню іераманах Панцеляіман (Алешын), сакратар АЗЦС па міжхрысціянскіх адносінах іераманах Сцяфан (Ігумнаў), супрацоўнікі АЗЦС М. Б. Нелюбава і І. А. Нікалаеў.
З боку Рымска-Каталіцкай Царквы ў абмеркаванні паднятай тэмы ўдзельнічалі старшыня Папскай Рады па садзейнічанні хрысціянскаму адзінству кардынал Курт Кох, кіраўнік Папскай Рады па садзейнічанні новай евангелізацыі біскуп Рына Фізікела, супрацоўнікі Папскай Рады па садзейнічанні хрысціянскаму адзінству, святар Ярамір Задрапу, святар Іакінф Дэстывель, святар Авеліна Гансалес.
Як адзначыў у сваім дакладзе мітрапаліт Валакаламскі Іларыён, пандэмія каронавіруса стала велізарным і ў значнай ступені нечаканым выпрабаваннем для ўсяго свету. «Гэтае глабальнае бедства выявіла цэлы шэраг вострых міжнародных і сацыяльных дысбалансаў, для пераадолення якіх як ніколі важна не толькі сумеснае сведчанне, але і сумесныя дзеянні хрысціян, — падкрэсліў архіпастыр. — Сёння мы закліканы асэнсаваць выклікі, якія стаяць перад намі, з тым, каб у бліжэйшыя месяцы агульнымі намаганнямі спрыяць выпрацоўцы адэкватных рашэнняў абвостарных праблем і быць у стане прадставіць тое бачанне шляхоў іх пераадолення, якое падзяляюць найбуйнейшыя хрысціянскія цэрквы».
Старшыня АЗЦС канстатаваў, што закрануўшыя грамадства праблемы не абышлі і хрысціянскія Цэрквы ва ўсім свеце. «Драматычная сітуацыя вясны мінулага года і жорсткія абмежаванні на любыя формы сходаў запатрабавалі неадкладнага прыняцця цэлага шэрагу мер з боку свяшчэннаначалля Рускай Праваслаўнай Царквы» — адзначыў уладыка Іларыён, распавёўшы пра тое, як Царква праходзіць гэты найцяжэйшы перыяд.
Пры гэтым было адзначана, што надзвычайная сітуацыя спрыяла паскоранаму асваенню адпаведных тэхналогій, якія да пандэміі выкарыстоўваліся толькі ў вельмі абмежаваным маштабе. «Вядома, «віртуальная» прысутнасць на набажэнстве ніякім чынам не можа замяніць рэальны ўдзел у ім, і ў першую чаргу ў Таінстве Еўхарыстыі, — падкрэсліў іерарх. — Аднак у тых цяжкіх умовах распаўсюджванне трансляцый не толькі было выклікана пастырскай неабходнасцю і меркаваннямі клопату аб агульным дабрабыце, але і прадаставіла Царкве ў тым ліку пэўныя місіянерскія магчымасці. На прыкладзе маскоўскага прыхода, які я ўзначальвау, магу засведчыць, што ў весь час пандэміі ў прамых трансляцыях набажэнстваў удзельнічаюць дзясяткі тысяч людзей — шмат больш, чым нават фізічна магло б змясціцца ў храме».
На яго думку, у падобнай сітуацыі асаблівае значэнне набывае пропаведзь у шырокім сэнсе слова, якая прадугледжвае ў тым ліку выкарыстанне медыйных пляцовак для перадачы добрай весці і раскрыцця перад людзьмі прыгажосці набажэнства «з тым, каб па меры пераадолення грамадскага бедства ўсё большая іх колькасць прыходзіла ў храмы свядома».
Старшыня АЗЦС таксама звярнуў увагу на тое, што прыклады супрацоўніцтва ў сферы дабрачыннасці нават у найскладанейшых умовах закрыцця межаў і ўвядзення абмежаванняў на перамяшчэнне на час пандэміі дазваляюць яшчэ раз ацаніць значэнне слоў Папы Рымскага Францыска і Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі Кірыла, якія пяць гадоў таму адзначылі, што «хрысціянскія абшчыны вядуць шырокую дабрачынную і сацыяльную дзейнасць, аказваючы разнастайную дапамогу тым, хто жыве ў нястачы. Праваслаўныя і католікі нярэдка працуюць поплеч» (Сумесная заява, пункт 14).
«На дадзеным этапе нашай агульнай задачай з'яўляецца наданне новага імпульсу супрацоўніцтву нашых цэркваў у сферы сацыяльнага служэння», – упэўнены старшыня АЗЦС.
Старшыня Папскай Рады па садзейнічанні хрысціянскаму адзінству кардынал Курт Кох у сваім дакладзе падкрэсліў: «ужо на наступны дзень пасля сустрэчы Папы Францыска і Патрыярха Кірыла ў Гаване мы прынялі рашэнне адзначаць гэтую падзею кожны год з мэтай захоўваць памяць аб яе гістарычнай важнасці. Мы пагадзіліся ў тым, каб кожны раз у цэнтры нашых разважанняў быў адзін з канкрэтных пунктаў сумеснай заявы, падпісанай кіраўнікамі дзвюх Цэркваў».
Тэму для пятай гадавіны не прыйшлося доўга шукаць па прычыне сучаснай міжнароднай сітуацыі, адзначанай праблемай каронавіруса, канстатаваў ён, указаўшы на тое, што многія пытанні і праблемы, закранутыя ў сумеснай заяве па выніках гаванскай сустрэчы, так ці інакш звязаныя з тэмай цяперашняй пандэміі. Каталіцкі іерарх, у прыватнасці, згадаў псіхалагічныя праблемы, выкліканыя вымушанай ізаляцыяй, дэпрэсіі і ўнутрысямейныя канфлікты, дрэнны стан медыцынскай і сацыяльнай сфер у розных краінах, які стаў відавочным падчас пандэміі, эканамічныя і сацыяльныя выклікі, перад якімі грамадства паўстала ў сувязі каронавірусным крызісам, у тым ліку беспрацоўе і яшчэ большае павелічэнне разрыву паміж багатымі і беднымі, а таксама выклікаючыя пратэст у жыхароў абмежаванні асабістай свабоды.
«Пандэмія зачапіла таксама царкоўнае жыццё на базавым узроўні. У розных краінах магчымасць здзяйсняць богаслужэнні была ці моцна абмежаваная, або зусім адменена падчас локдауна. Гэты факт падымае пытанні не толькі палітычнай уласцівасці, такія як рэлігійная свабода вернікаў, але і пастырскага характару: трэба зразумець, ці прывыкнуць вернікі не наведваць богаслужэнні або вернуцца да літургічнага жыцця ў храмах пасля пандэміі», — сказаў кардынал Курт Кох.
На яго думку, калі хрысціяне, грунтуючыся на веры, будуць шукаць і знаходзіць карысныя адказы на цяперашнія выклікі, яны змогуць «унесці свой уклад у пераадоленне шматлікіх сацыяльных, псіхалагічных, санітарных, эканамічных і палітычных праблем, выкліканых пандэміяй».
У працяг канферэнцыі быў прадстаўлены даклад старшыні Сінадальнага аддзела па царкоўнай дабрачыннасці і сацыяльнаму служэнню епіскапа Арэхава-Зуеўскага Панцеляімана. Тэкст даклада, у якім выкладзены канкрэтныя факты царкоўнай дапамогі людзям, якія жывуць у нястачы, у перыяд пандэміі, агучыў намеснік старшыні Аддзела іераманах Панцеляіман (Алешын).
Удзельнікі анлайн-сустрэчы, у прыватнасці, пачулі пра працу службы «Міласэрнасць» і царкоўную бальніцу свяціцеля Аляксія, аб працы валанцёраў, якія дапамагаюць тым, хто ва ўмовах пандэміі знаходзіцца на самаізаляцыі, аб раздачы прадуктаў людзям, якія ў цяперашняй цяжкай сітуацыі пазбавіліся магчымасці заробку, аб дзейнасці прытулкаў для жанчын у сітуацыі крызіснай цяжарнасці і служб дапамогі бяздомным. Як было адзначана, плануецца развіццё працы адзінай гарачай лініі царкоўнай сацыяльнай дапамогі.
Асаблівая ўвага ў выступленні нададзена тэме пастырскай дапамогі хворым каронавірусам дома альбо ва ўмовах стацыянара: «па благаславенню Свяцейшага Патрыярха Кірыла ў Рускай Царкве яшчэ ў красавіку 2020 года мы склалі і разаслалі ва ўсе епархіі правілы здзяйснення таінстваў пры наведванні людзей з каронавірусам — гаворыцца ў дакладзе. — Мы арганізавалі серыю вэбінараў для святароў, навучаючы іх, як здзяйсняць таінствы ў «чырвонай зоне». Склалі тыпавы патрабавальны набор і камплект сродкаў абароны для кожнага святара, наладзіўшы бясплатную адпраўку гэтых камплектаў у епархіі. Іх атрымалі ўжо больш за 100 епархій». Было адзначана, што наведваюць пацыентаў кавідных стацыянараў не толькі свяшчэннікі, але і архіерэі.
З красавіка мінулага года ў Маскве дзейнічае кругласутачны тэлефон выкліку святара да хворага каронавірусам. Толькі ў Маскоўскім рэгіёне святары здзейснілі больш за 1400 выездаў. Акрамя таго, арганізаваны дыстанцыйныя зносіны святароў з пажылымі людзьмі ў дамах састарэлых і інтэрнатах.
«Мы плануем правесці ў 2021 годзе міжнародную анлайн-канферэнцыю аб вопыце, карысці і важнасці служэння бальнічных капеланаў. Канферэнцыя будзе праходзіць на пляцоўцы Савета пры ўрадзе РФ па пытаннях папячыцельства ў сацыяльнай сферы. Мы плануем, што на канферэнцыі падзеляцца сваім вопытам прадстаўнікі капеланскіх асацыяцый асноўных хрысціянскіх канфесій розных заходніх краін, прадстаўнікі замежных міністэрстваў аховы здароўя, пацыенцкіх супольнасцяў, навукоўцаў, якія даследавалі пытанні працы капеланаў», — адзначыў аўтар даклада, запрасіўшы прадстаўнікоў Рымска-Каталіцкай Царквы да ўдзелу ў мерапрыемстве.
Далей прагучала выступленне кіраўніка Папскай Рады па садзейнічанні новай евангелізацыі біскупа Рына Фізікелы. Паводле яго пераканання, «свет знаходзіцца перад абліччам вялізнага санітарнага, эканамічнага, экзістэнцыяльнага і духоўнага выкліку, які мае мала аналагаў у гісторыі апошніх стагоддзяў». У ліку такіх выклікаў каталіцкі іерарх згадаў выяўленыя пандэміяй страхі людзей і пачуццё адсутнасці бяспекі, неапрабаваныя педагагічныя метады, якія атрымалі шырокае распаўсюджванне з-за часовага закрыцця школ, праблемы з занятасцю насельніцтва, абмежаванні асабістай свабоды па санітарных меркаваннях. Пры гэтым пастырская прысутнасць у паўсядзённым жыцці вернікаў саступіла непадзельнаму дамінаванню Інтэрнэту.
«Гэты вопыт ставіць пытанні, якія закранаюць будучыню грамадства і нашых Цэркваў, закліканых падтрымліваць вернікаў на шляху веры. Гэты досвед ставіць перад намі раней невядомыя пытанні, якія раней часта хаваліся, паколькі феномен секулярызацыі навязваў іншую праграму дзеянняў» — адзначыў біскуп Рына Фізікела.
«Абвяшчэнне Евангелля падчас пандэміі дае магчымасць засведчыць, колькі шмат станоўчага прысутнічае ў нашым вопыце жыцця ў апошнія месяцы — упэўнены ён. — Мы можам з упэўненасцю сказаць, што значная частка нашых народаў адказала на выклікі з велізарным пачуццём абавязку, выяўляючы раней нябачаную крэатыўнасць. Перад нашымі вачыма — мноства сведчанняў аб подзвігах валанцёраў, а таксама медыкаў, медыцынскіх работнікаў, святароў і манахаў, простых людзей, маладых і пажылых, суседзяў, сем'яў, вымушаных жыць на прасторы ў некалькі квадратных метраў. Так ці інакш, мы адкрылі велізарныя ўнутраныя рэсурсы, якія дазволілі перажыць час пандэміі».
Далей адбылося абмеркаванне паднятых ў дакладах актуальных пытанняў.
У завяршэнне анлайн-канферэнцыі мітрапаліт Валакаламскі Іларыён падзякаваў удзельнікам за змястоўную дыскусію, а таксама выказаў надзею на паглыбленне і пашырэнне супрацоўніцтва Рускай Праваслаўнай Царквы з Рымска-Каталіцкай Царквой у сферы дабрачыннага і сацыяльнага служэння пасля пандэміі.