Пошук

Мітрапаліт Валакаламскі Іларыён: Разважанні ў дзень «Аб'яднальнага сабора»

15 снежня 2018

На партале «Іісус» апублікаваны каментарый старшыні Аддзела знешніх царкоўных сувязяў Маскоўскага Патрыярхату мітрапаліта Валакаламскага Іларыёна, прысвечаны так званаму аб'яднальнаму сабору ў Кіеве.

Кніга псалмоў адкрываецца словамі: «Дабрашчасны той муж, што не ходзіць на раду бязбожных, і не стаіць на дарозе грэшных, і не сядзіць на зборні распустаў; а ў законе Гасподнім воля ягоная, і пра закон Ягоны ўдзень і ўначы разважае!.. Ня так у бязбожнікаў; яны - быццам пыл, ветрам падняты».(Пс. 1: 1-2, 4).

Праходзяць стагоддзі, а словы старажытнага Псалмапеўца не губляюць актуальнасці. З 90 архіерэяў Украінскай Праваслаўнай Царквы 88 устрымаліся ад удзелу ў «аб'яднальным саборы», накіраваным на разбурэнне кананічнай Царквы і стварэнне замест яе нейкай новай царкоўнай структуры з моцнай ступенню залежнасці ад Канстанцінопальскага Патрыярхату. І толькі двое адправіліся на «Раду бязбожных».

У гісторыі Царквы былі Усяленскія, былі Памесныя. А былі саборы, якія ўвайшлі ў гісторыю як «разбойніцкія». Зразумела, яны не мелі такой назвы ў той момант, калі праводзіліся. І па вонкаваму выгляду, і па саставу ўдзельнікаў яны маглі не адрознівацца ад звычайных сабораў. Але Царква постфактум адпрэчвала іх рашэнні, анафематствавала іх удзельнікаў, а самім гэтым сабрам прысвойвала найменне «разбойніцкіх» ці іншыя прыніжальных найменні.

Так, у прыватнасці, адбылося з саборам 449 года. На ім прысутнічала 127 епіскапаў, але праз два гады ён быў асуджаны на Чацвёртым Усяленскім саборы як разбойніцкі, прычым сярод архіерэяў, якія падпісалі гэтае асуджэнне, было нямала тых, хто ўдзельнічаў у разбойніцкім саборы.

Падобны лёс меў Ферара-Фларэнційскі сабор 1439 года, на якім Канстанцінопальскі патрыярх падпісаў унію з Рымам, а ўжо праз тры гады Патрыярхі Александрыйскі, Антыяхійскі і Іерусалімскі прызналі гэты сабор «брудным», «антыкананічным» і «тыранічным». Пасля і Канстантынопальскаму Патрыярху прыйшлося адмовіцца ад уніі. Але ў перыяд яго знаходжання ў уніі ён паспеў ажыццявіць адно важнае дзеянне — стварыць у Кіеве мітраполію, асобную ад Маскоўскай. Гэтая мітраполія праіснавала каля 200 гадоў і ў 1686 годзе была ўз'яднана з Рускай Царквой, к таму часу меўшай агульнапрызнаны статус Патрыярхату.

Дарэчы ўспомніць і абнаўленскі «сабор» 1923 года, які праходзіў у Маскве пад пільным позіркам ГПУ і пры яго прамой падтрымцы. «Сабор» быў скліканы з мэтай ліквідацыі кананічнай Царквы, якая ўзначальвалася святым Патрыярхам Ціханам, і стварэння замест яе новай царкоўнай структуры. «Сабор» быў вельмі прадстаўнічым: паводле справаздачы супрацоўніка ГПУ Я. А. Тучкова, які курыраваў яго правядзенне, у ім прыняло ўдзел каля 500 чалавек, у тым ліку 67 архіерэяў. Ганаровым старшынёй сабора быў абраны «мітрапаліт Маскоўскі» Антанін Граноўскі, старшынёй — «мітрапаліт Сібірскі» Пётр Бліноў. Абодва — лжэархіерэі, якія знаходзіліся ў расколе. Канстанцінопальскі Патрыярхат у асобе свайго прадстаўніка архімандрыта Васіля (Дзимапула) падтрымаў гэты лжэсабор.

Тое, што адбываецца сёння ў Кіеве, дзіўным чынам нагадвае тое, што 95 гадоў таму адбывалася ў Маскве. І там, і тут — ярка выражаная падтрымка Канстанцінопаля. І там, і тут — актыўная падтрымка дзяржаўнай улады. І там, і тут — куратары ад уладаў (там быў Тучкоў, тут — Паўленка). Толькі цяпер з Канстанцінопаля прыбыў не архімандрыт, а мітрапаліт, а замест ГПУ дзейнічае СБУ, якое паспрабавала забяспечыць яўку некаторых архіерэяў. Аднаго нават выкралі і гвалтоўна даставілі ў Кіеў, але ён усё-ткі не пайшоў на «Раду бязбожных».

Удзел двух архіерэяў ад кананічнай Царквы ў мерапрыемстве, накіраваным на яе разбурэнне, вядома, не можа не засмучаць. Але не будзем забываць, што сярод 12 апосталаў быў адзін Іуда. Калі б апосталаў было 90, можна было б чакаць, што Іуд апынецца 6 або 7, а не двое.

Уражваюць фатаграфіі з «сабора». Філарэт Дзенісенка, які толькі нядаўна заяўляў, што ён патрыярхам быў і застанецца да смерці, сядзіць без патрыяршага куколя, але і без мітрапалічага клобука, з аголенай галавой. Астатнія - у скуф'ях. Як быццам не сабор праводзяць, а нейкую таемную сходку. Адзін з кананічных архіерэяў прыбыў у фіялетавым падрасніку з накінутай па-над ім чорнай палярынкай. Экстравагантнасць строяў толькі падкрэслівае загадзя нелігітымны характар зборышча.

Ні адна Памесная Царква не накіравала прывітання гэтаму зборышчу, як ні адна не падтрымала дзеянняў Патрыярха Варфаламея па яго падрыхтоўцы на працягу ўсяго падрыхтоўчага перыяду. Раніцай украінскія СМІ апублікавалі інфармацыю аб прыбыцці ў Кіеў самога Патрыярха Варфаламея, днём гэтая інфармацыя была абвергнута Фанарам.

Якім бы ні быў зыход «сабора», каго б ні абралі кіраўніком створанай структуры, ужо цяпер відавочна: план Патрыярха Варфаламея праваліўся, схіліць кананічную Украінскую Царкву да ўдзелу ў стварэнні новай структуры не ўдалося, епіскапат (за выключэннем двух здраднікаў) праявіў аднадушнасць, стойкасць і мужнасць.

Лёс сённяшняга «лжэсабора» паўторыць лёс іншых падобных зборышчаў, якія мелі месца ў гісторыі. Яго ўдзельнікі будуць сцёртыя з гістарычнай памяці Царквы «як пыл, падняты ветрам з твару зямлі». А Царква кананічная, нягледзячы на ціск, які аказваецца на яе, нягледзячы на выкраданні архіерэяў, выклікі ў СБУ святароў, захопы храмаў, пагрозы адчужэння царкоўнай маёмасці ў найбуйнейшых манастыроў, стаяла і будзе стаяць. «І вароты пякельныя не адолеюць яе» (Мф. 16: 18).

Патрыярхія.ru / Church.by