Іерэй Дзімітрый Ворса: невідушчыя людзі — гэта людзі не з абмежаванымі, а з іншымі магчымасцямі!
31 кастрычніка 2020Мінскі прыход у гонар свяшчэннамучаніка Уладзіміра Хіраскі яшчэ даволі «малады» — сёлета яму споўнілася пяць гадоў. Але для многіх ён стаў ужо не толькі месцам малітвы, але і пляцоўкай для раскрыцця сваіх талентаў, і месцам сустрэчы сяброў. Кожны чалавек мае дадзены Богам патэнцыял — трэба толькі дапамагчы яму яго раскрыць. А можа быць, і не перашкаджаць... Аб тым, чым зараз жыве прыход, распавядае яго настаяцель іерэй Дзімітрый Ворса.
— Айцец Дзімітрый, не ўсе ведаюць пра тое, як «нарадзіўся» Ваш прыход. Раскажыце пра гэта, калі ласка!
— Усё пачыналася ў спальных раёнах Каменная Горка, Дамброўка і Кунцаўшчына. Там у новых дамах давалі кватэры бацькам дзяцей-інвалідаў 1-2 груп, а таксама шматдзетным сем'ям. У нас з жонкай пяцёра дзяцей, і мы таксама атрымалі там кватэру. І ў маёй жонкі на кухні сталі збірацца суседзі — папіць гарбаты, пагутарыць. Так што ўсё пачалося з кухні! (Смяяцца). Да гэтага ў мяне былі невідушчыя знаёмыя, але я не быў знаёмы з такімі людзьмі як з супольнасцю.
— А дзе вы служылі на той момант?
— На той момант я служыў у храме ў гонар іконы Божай Маці «Усецарыца». Гэта прыход з вельмі багатай гісторыяй, які дапамагае онкапацыентам. Дзве такіх вельмі няпростых апекі было складана сумяшчаць. І ў нейкі момант мітрапаліт Павел вырашыў, што нам трэба ствараць прыход. Прычым у Беларусі такіх парафій не было, і мы арыентаваліся на Расію. У Сергіевым Пасадзе ёсць прыход для невідушчых — яго арганізавала Троіца-Сергіева Лаўра ў інтэрнаце для такіх дзетак.
Калі мы сталі арганізоўваць абшчыну, то даведаліся пра свяшчэннамучаніка Уладзіміра. Хіраску. Некалі ён апякаў абшчыну для невідушчых у Мінску, у тым ліку і дзяцей-сірот. Дзіўны чалавек, дзіўны бацюшка! І, вядома, пытанне аб тым, у гонар каго павінна быць наша абшчына, адразу вырашылася.
На цяперашняй вуліцы Мяснікова тады знаходзілася слабада, на якой жылі людзі з паталогіяй зроку. Ён не толькі іх уцаркаўляў, але і стараўся дапамагчы атрымаць прафесію — каб яны маглі, пакінуўшы сцены вучылішча, клапаціцца пра сябе самі.
— Навучаць такіх людзей — няпростая навука…
— Тут шмат няпростага... вось, напрыклад, калі я скажу «слон» — і мне, і вам будзе зразумела, хто гэта такі, як ён выглядае. А невідушчым людзям — не. У кожнага з іх «свой» слон. Як ім растлумачаць, такое ўспрыманне і складзецца. Уявіце, як сабраць разам людзей, у якіх такія розныя ўяўленні аб усім! А бо бываюць у іх яшчэ і спадарожныя дыягназы…
А айцец Уладзімір прыдумаў «сістэму» ўцаркаўлення гэтых дзетак. Гэта дзіўны чалавек — з пункту гледжання і адукацыі, і падыходу да невідушчых дзяцей. І вельмі многае ён рабіў праз музыку. Асабліва шмат увагі надаваў хорам.
І першае, што мы пачалі рабіць — ладзіць хоры. І мы звярнуліся да прафесіяналаў. Гэта два дзіўных чалавекі, якія прысвяцілі жыццё харавому мастацтву. Адзін з іх — Ганна Дзюкарова, выкладчык Мінскага каледжа мастацтваў, старшыня цыклавой камісіі па харавых спевах. Маці пецярых дзяцей, найдабрэйшы чалавек і найвялікшы прафесіянал!
Іншы кіраўнік хору, Алена Маслава, — таксама дзіўны чалавек і вялікі майстар сваёй справы. З'яўляецца лаўрэатам прэміі безбар'ернага асяроддзя Міністэрства культуры, выгадавала не адзін харавы калектыў.
— Дзякуй Богу, што такія людзі знайшліся!
— Абшчына наша была не толькі «пачатковай», але і зусім безграшовай. Усё рабілася на энтузіязме. Мы арганізавалі хор імя свяшчэннамучаніка Уладзіміра Хіраскі. Усё гэта — вельмі карпатлівыя працэсы, таму што ёсць людзі, якія з дзяцінства татальна невідушчыя, а ёсць, якія страцілі зрок на працягу жыцця. Гэта два цалкам розных падыходы — і да працы, і псіхалагічна. Гэта рознае разуменне жыцця, па-рознаму трэба да іх падыходзіць.
— А як нарадзіўся інклюзіўны хор «Радасць душы»?
— Пачыналася ўсё з заняткаў з дзецьмі, а цяпер гэта рознаўзроставы хор — там ёсць людзі ад 5 да 50 гадоў! Гэта канцэртны калектыў, у іх шырокая праграма. Але галоўная мэта — зносіны. У хоры пеўчых пад кіраваннем Ганны Дзюкаровай, напрыклад, задача — давесці хор да прафесійнага ўзроўню. А ў інклюзіўнага хору задача іншая — сацыялізацыя і інтэграцыя ў соцыум. З гэтым хорам як раз працуе Алена Маслава. Вельмі дапамагае нам Духоўная акадэмія — прадастаўляе залу. Дапамагаюць і іншыя грамадскія арганізацыі. Храм цяпер будуецца, а ў будучыні пры ім будуць і прафесійныя памяшканні для заняткаў.
— Займацца музыкай вы пачалі, беручы прыклад са свайго святога заступніка?
— Так. А нядаўна нашы хоры атрымалі статус Экзаршых — гэта значыць, што мітрапаліт Веніямін узяў над імі апеку. У іх вельмі вялікія канцэртныя праграмы, якія ўключаюць і класічныя творы, і духоўную музыку, і літургічныя спевы. Яны перамагалі ў вельмі многіх міжнародных конкурсах.
Мы заўсёды імкнемся пазбегнуць праяў нейкай паблажкі да нашага калектыву — нам вельмі хочацца, каб нас ацэньвалі аб'ектыўна і прафесійна. Мы хочам данесці да людзей разуменне, што невідушчыя людзі — гэта людзі не з абмежаванымі магчымасцямі, а з іншымі магчымасцямі! Некаторыя з такіх магчымасцяў нават дапамагаюць ім дамагацца прафесійных поспехаў. Напрыклад, абмацаўшы збан, некаторыя невідушчыя рамеснікі здольныя вылепіць ДАКЛАДНА такі ж. Прычым невідушчы паўторыць усе формы вельмі блізка да арыгіналу. Відушчы чалавек так не здолее.
Навучанне такіх людзей — і дзяцей, і дарослых — патрабуе вельмі шмат часу, але гэта наша служэнне. І мы вельмі рады, што мы карысныя і патрэбныя гэтым людзям!
— А чым ваша абшчына жыве ў «вольны» час?
— Гэтак жа, як і звычайная — мы імкнёмся развівацца, ва ўсіх сэнсах. Арганізуем паломніцкія паездкі для дзяцей. Стараемся знаходзіць і ўжываць дапаможныя сродкі — тыя ж дадаткі для смартфонаў, напрыклад. Набываем спецыяльную літаратуру.
Яшчэ ў нас ёсць традыцыя кожную штовесну і штовосень саджаць дрэвы на гарадскіх алеях — у спальных мікрараёнах, дзе зеляніны не хапае. Звычайна мы выбіраем тыя двары і раёны, дзе жывуць нашы дзеці. Гэта ім як задавальненне — яны адчуваюць, што робяць нешта патрэбнае. У гэтых дзяцей актыўная жыццё, сябры. Яны жывуць, як усе!
Анастасія Марчук